Periodonsiyum, diş etrafını çevreleyen ve destekleyen dokuların tamamına denir. Diş eti, periodontal aralık ve alveol kemiğinden oluşan bir komplekstir. Periodontoloji yani diş eti hastalıkları; diş etini, diş eti ve dişi birbirine bağlayan bağ dokusunun ve dişi çevreleyen kemiğin hastalıkları ile ilgilenen braştır.
Erken dönemde kanama ile kendini gösterir. Bu safha “gingivitis” olarak adlandırılmaktadır. Başlangıç düzeyinde yakalanan vakalarda dişin üzerinde kemik kaybı olmaz. Sadece kızarma, şişme, kanama ve hafif ağrı ile hekime başvurulur. Bu gibi durumlarda diş taşı temizliği yapılır ve bölge iyileşir.
Gingivitis tedavi edilmezse, hastalık plak ve diş etinin altına yerleşim gösterdiği “periodontitis” e ilerler. Periodontitis ilerlerse dişleri destekleyen kemik kaybedilir ve diş kaybıyla sonuçlanır.
Ağzımızda herhangi bir sebepten dolayı diş eti hastalığı başladığında, önce diş etlerimiz şişer, kanar ve bir sıkıntı olduğunun sinyalini vermeye başlar.
Diş Taşı Temizliği Nedir?
Diş taşı temizliği, diş yüzeylerindeki sert ve yumuşak eklentilerin uzaklaştırılması işlemidir.
Diş taşı temizliği zamanında yapılmazsa;
- Diş taşları diş etinin içine doğru ilerlemeye başlar
- Fiziksel olarak diş etinin dişten ayrılmasına sebep olur ve
- Diş taşı üzerinde biriken bakterilerin sebebiyle de kemikte erime başlar.
Kemik erimesinin durumu, hastalığın düzeyini belirlemede etkilidir.
“Diş Taşı Temizliği Sonrası Oluşan Boşluk”
“Diş taşı temizliği yapıldıktan sonra dişlerimin arasında boşluklar oldu” gibi yanlış algı söz konusudur. Hasta çok diş taşı ile gelir, diş taşı temizliği yapılır ve dişlerin arasında boşluklar oluşur. Hastalar, bu durumun diş taşı temizliğinden dolayı olduğunu zanneder ancak öyle değildir.
Diş taşı birikerek, diş etini iter ve yavaş yavaş alttaki kemiğinde erimesiyle diş taşı oraya yerleşir. Böylece diş taşı bölgeden çıkarıldığında geriye diş taşının yapmış olduğu boşluklar kalır. Boşluklar artık geri gelmez. Dişlerin aralarında oluşan diş eti çekilmesi tedavi edilmez. Papil, tekrar yerine konulmaz.
“Boşlukların oluşma sebebi diş taşı temizliği değil, diş eti hastalığıdır.”
Periodontal Cep Nedir?
Normal durumda diş eti, dişin üzerine sımsıkı yapışır. En fazla 1 mm lik bir aralık vardır. Bu aralık, sağlıklı diş eti oluğudur.
Diş eti hastalığı başladığı zaman; diş eti şiştiğinden gevşer, kanar ve dişin üzerinden ayrılmaya başlar. Dişin üzerinden ayrıldıkça, diş ve diş eti arasında bir boşluk oluşmaya başlar. Buna periodontal cep denir. Cebin derinliği, periodontal hastalığın seviyesini ve nasıl tedavi edileceğini belli eder.
Diş taşı, diş etinin içine girmeye ve orada hastalık oluşturmaya ve kemiği eritmeye başladıktan sonra kaç mm kemik eridiği, tedavi yöntemini belirler.
Diş Taşı Temizliği
Başlangıç seviyesi kemik erimeleri 0-33 mm kadardır. Diş taşı temizliği sonrası diş eti dişin üzerine orjinal hali ile yapışır ve eski sağlıklı haline geri döner. Bu sayede kemik erimesi durur ve ilerlemez.
Sıkça Sorulan Sorular
Dental Plak (Diş Plağı) Nedir?
Her yemekten sonra, yiyecek artıkları ve tükürüğün birleşmesiyle mikrobiyal dental plak tabakası oluşur. Ağız içerisindeki tükürük, yiyecek artıklarının birleşmesiyle oluşan açık sarı renginde ve krema formunda olan bu tabaka, diş yüzeylerine sıvanır. Plak, bakteri yükü çok fazla olan bir artıktır. Diş fırçalama ile ağızdan uzaklaştırılabilir.
Diş Taşı (Tartar) Nedir?
Ağızda iyi bir plak temizliği yapılmazsa; tükürüğün üzerindeki mineraller, plağın üzerine çökerek tartarı oluşturur. Diş taşı oluştuktan sonra, diş fırçalayarak ağzımızdan uzaklaştırmamıza imkan yoktur. Bu noktada mutlaka diş hekime başvurmamız gerekir.
İyi bir ağız bakımı yapılmazsa, dişte tartar oluşur ve oluşan tartarlar, diş eti hastalıklarının oluşmasına sebep olabilir.
Diş taşı; sert ama süngere benzeyen, delikli ve pürüzlü bir yapıdadır. Hem fiziksel olarak diş etini tahriş eder hem de içeriğindeki bakterilerin salgıladığı toksinler sebebiyle de diş etlerinin hastalanmasına sebep olur.
Diş taşı varsa, diş eti hastalığı vardır veya oluşmaktadır.
Diş Taşı Temizliği Neden Önemlidir?
Ağız hijyeni tüm beden sağlığımızı etkiler. Yeme içme alışkanlıklarımız ve günlük ağız hijyeni uygulamalarımız çok önemlidir.
Amerika’da yapılan bir çalışma, ağız diş sağlığına önem veren, düzenli diş fırçalama alışkanlığı olan bireylerin ileri yaşlarda Alzheimer ve demans (bunama) hastası olma ihtimalinin azaldığını göstermektedir.
Diş Taşı Nasıl Meydana Gelir?
Diş yüzeyinde oluşan besinlerin bıraktığı ve bakteri birikiminin sebep olduğu renksiz oluşuma bakteri plağı denilir. Bakteri plağı eğer diş fırçalanmazsa yemek yedikten 4-6 saat sonra oluşmaya başlar. Eğer uygun diş fırçalama alışkanlığı edinmemişsek bakteri plağı zaman içinde diş taşına dönüşür.
Diş Taşı Oluşumunun Belirtileri Nelerdir?
Diş taşı sert bir yapıdır. Diş yüzeyinde birikim zamanla daha da artarak diş etlerinin sağlıklı kalmasını engeller. Diş eti kanamalı yani iltihaplı bir hal alır.
Diş taşı özellikle alt kesici dişlerin iç yüzeyinde kendini gösterir. Çünkü bu alan temizlenmesi en zor ve en çok gözden kaçan bölgedir. Diş taşı, diş eti çizgisinin altında görülmeye başladığında, kanamaya yol açan şişlikler ile kendini gösterir. Diş eti çizgisinin üzerindeki birikintilerin rengi sarı veya bronz olmaya başladığında uzaklaştırılmaz ise daha da büyür. Diş eti çizgisinin altında oluşan kahverengi ve siyah birikintiler uzaklaştırılmadığında da diş etine zarar vermeye başlar.
Diş taşı uzun süre diş yüzeyinde kaldığında tüm diş eti sağlığını etkiler, dişlerde çürüme, iltihap ve kemik kaybına kadar ilerleyebilen ciddi problemlere sebep olur.
Diş Taşı Temizliği Nasıl Yapılır?
Diş taşı bir kere oluşup diş yüzeyine yerleştikten sonra ancak bir diş hekiminin müdahalesi ile uzaklaştırılabilir. Bu işleme diş taşı temizliği ya da detertraj adı verilmektedir.
Diş taşı temizliği senede 2 kez rutin diş hekimi kontrolleriniz sırasında tekrarlanabilir.
Diş Taşı Temizliği Dişlere Zarar Verir Mi?
Kullanılan aygıtlar diş yüzeyine herhangi bir zarar vermemektedir.
Küretaj Nedir?
Ağız hijyeninin yetersiz olması; diş taşının oluşmasının yanında bazı bölgelerde ya da dişlerin tamamında, kök yüzeylerinde açılma yani dişeti çekilmesi ve kemik erimesi meydana gelmesine sebep olabilir. Bu durumda diş taşı temizliği yeterli olmadığından kök yüzeylerinin de temizlenebilmesi için daha derin bir temizlik olan “küretaj” tedavisi yapılır.
Diş Taşı Oluşumu Nasıl Engellenir?
Günde 2 kez yeterli sürede ve uygun şekilde dişlerinizi fırçalamalı ve diş ipi, ağız duşu ve ağız gargarası kullanımını da ihmal etmemelisiniz. Düzenli ve eksiksiz yapılan ağız bakımı diş taşı (tartar) oluşumunu engellemeye yardımcı olacaktır.