Amalgam Dolgu Söküm Protokolu

Yıllarca diş dolgu malzemesi olarak kullanılan amalgam; gümüş, cıva ve çeşitli metallerden oluşur. Amalgam kararlı bir alaşım değildir. Metaller arası bağ olarak da kabul edilen ve oda sıcaklığında gaz haline dönüşen bir alaşımdır. Amalgamın %50 sini cıva oluşturur.

Tüm diş amalgamı restorasyonları yaklaşık %50 oranında cıva içerir ve yapılan çalışmalarda bu dolguların cıva buharı yaydığı konusunda hem fikir olunmuştur. Bilimsel araştırmalar diş cıva amalgamının; diş hekimleri ve çalışanları, hastaları ve gebe hastaların bebeğini, cıva buharı, cıva içeren partikül ve / veya diğer cıva kontaminasyonlarına maruz bıraktığını göstermektedir. Cıva, hayati organlarımız olan beyin, böbrek, kalın bağırsak, karaciğer, tiroit bezi, merkezi sinir sistemi ve yağ dokusunda birikebilir. Cıva eğer beyinde birikir ise bunun ortalama yarılanma ömrü 16 ile 30 yıl arasında değişmektedir.

Ayrıca, diş fırçalama, temizleme, dişlerin sıkılması, çiğneme vb. sırasında cıva buharının  amalgamlı dolgulardan salındığı bilinmektedir. Ayrıca cıva, amalgam dolgularının yapılması, değiştirilmesi ve çıkarılması sırasında da salınır.

Orta yaş ve üstü hastaları ağzında çok sayıda amalgam dolgu mevcut olup gelişmekte olan ülkelerde hala kullanılmaktadır.

Amalgamın çıkartılması sırasında oluşan cıva buharı ve amalgam partikülleri hem sağlık çalışanları hem de hastalar için çiddi sağlık sorunu oluşmasına neden olabilir. Bu nedenle amalgam dolgunun çıkartılması sırasında özel tedbirler alınması önerilmektedir. Dentram Diş Klinikleri olarak 2019 yılında Uluslararası Ağız Hastalıkları ve Toksikoloji Akademisi tarafından (IAOMT) kabul edilen Güvenli Cıva Amalgamı Çıkartma Tekniğini uygulamaktayız (The Safe Mercury Amalgam Removal Technique, SMART)

Güvenli Cıva Amalgamı Çıkartma Tekniği (SMART)

Güvenli amalgam çıkartılması tekniği, Uluslararası Ağız Hastalıkları ve Toksikoloji Akademisi tarafından (IAOMT) 2016’da IAOMT protokol önerileri resmi olarak önerildi. En son 19 Temmuz 2019’da güncellendi. 2019 yılında Güvenli Cıva Amalgam Çıkarma Tekniği (SMART) olarak yeniden isimlendirildi ve SMART  olarak belgelendirilmek üzere IAOMT tarafından diş hekimleri bu konuda bilgilendirildi. Dentram Diş Klinikleri olarak, amalgam dolgu çıkartılması sırasında bu tekniği hastalarımıza önermekteyiz.

Mevcut bilimsel kanıtları kullanarak IAOMT, prosedür için kullanılacak ayrıntılı koruyucu önlemler de dahil olmak üzere mevcut diş cıva amalgamlı dolguların çıkarılmasına yönelik geniş kapsamlı güvenlik önerileri geliştirmiştir.

IAOMT’un önerileri, bu geleneksel stratejileri ancak son zamanlarda bilimsel araştırmada tanımlanabilmiş ve çok sayıda ilave koruyucu önlemlerle takviye ederek maske kullanımı, suyla yıkama, yüksek hacimli emme gibi geleneksel güvenli amalgam çıkarma teknikleri üzerine inşa edilmiştir.

• Bir amalgam ayırıcısı, dişhekimliği kliniklerinden atılan pis suya salınmamasını sağlayacak şekilde ve cıva amalgam atığını toplamaya uygun şekilde kurulmalı, kullanılmalı ve muhafaza edilmelidir. Bunun için amalgam separatörü olan dişhekimliği cihazları kullanılmalıdır.

• Cıva dolgularının çıkarıldığı odada, bir veya daha fazla cıvalı dolgunun çıkarılması sırasında meydana gelebilecek cıva buharını ve amalgam partiküllerini emebilecek yüksek hacimli vakum cihazları kullanılmalıdır.

• Mümkünse, havadaki cıva yoğunluğunu azaltmak için pencereler açılmalıdır.

• İşlemden önce durulaması ve yutması için hastaya bir odun kömürü bulamacı, klorella veya benzer bir emici madde verilmelidir.

• Diş hekimi, diş hekimliği çalışanı ve hasta için koruyucu önlükler kullanılmalıdır. Odada mevcut olanların tümü korunmalıdır. Çünkü prosedür sırasında büyük miktarlarda meydana gelen partiküller, emme cihazları tarafından emilemeyebilir. Bu partiküllerin hastanın ağzından ellerine, kollarına, yüzüne, göğsüne ve diş hekimliği çalışanı ile hastanın vücudunun diğer kısımlarına yayılabileceği kanıtlanmıştır.

• Lateks olmayan nitril eldivenler kullanılmalıdır.

• Maskeler ve saç boneleri, diş hekimi ve odada bulunan tüm diş hekimliği çalışanı tarafından kullanılmalıdır.

• Cıva veya pozitif basıncı yakalamak için sınıflandırılmış, uygun şekilde kapatılmış, solunum sınıfı bir maske ya da hava veya oksijen sağlayan uygun şekilde kapatılmış bir maske, diş hekimi ve odada bulunan tüm diş hekimliği çalışanı tarafından kullanılmalıdır.

• Hastanın cildini ve giysilerini korumak için diş izolasyon lastiğinin altında veya çevresinde başı / yüzü / boynu tam örtecek bariyerin yanı sıra vücudu tam örten bir bariyer kullanılmalıdır.

• Hastaya nazal maske ile iletilen harici hava veya oksijenin ayrıca hastanın işlem sırasında herhangi bir cıva buharını veya amalgam partikülünü solumamasını sağlayacak şekilde kullanılmalıdır. (Hastaya bir burun maskesi takılarak oksijen verilebilir.)

• Lateks olmayan nitril malzemeden yapılmış bir diş izolasyon lastiği hastanın ağzına açılmayacak şekilde konulmalıdır.

• Hastanın cıvaya maruz kalma oranını azaltmak için diş izolasyon lastiğinin (Rubber Dam) altına bir tükürük emici yerleştirilmelidir.

• Amalgam dolgusunun çıkarılması sırasında, diş hekimi cıvaya maruz kalma oranını azaltmak için kaynakta oral aerosol vakumunu çalışma alanına çok yakın bir mesafede kullanmalıdır.

• Amalgamın sökülmesi sırasında oluşan ısı civa salınımını arttırır. Bu nedenle söküm sırasında bol irigasyon yapılarak ısı artışı önlenmelidir.

• Amalgam parçalara bölünmeli ve küçük çaplı bir karbit frez kullanılarak mümkün olduğunca büyük parçalar halinde çıkarılmalıdır.

• Çıkarma işlemi tamamlandıktan sonra, hastanın ağzı suyla iyice yıkanmalı ve daha sonra bir kömür tozu, klorella veya benzeri emici madde ile durulanmalıdır.

• Cıva bulaşmış bileşenlerin, giysilerin, ekipmanların, oda yüzeylerinin ve diş hekimi koltuğunun uygun şekilde atılmalsı gerekmektedir.

• Dişçi koltuğunda veya aspirasyon ünitesinde bulunan filtrelerin temizlenmesi sırasında da diş hekimliği çalışanı yukarıda açıklanan uygun kişisel koruma ekipmanını kullanmalıdır.

• Bir güvenlik önlemi olarak, IAOMT’nin hamile veya emziren kadınlarda amalgam dolgu çıkarma işleminin yapılmasını önermediğini ve IAOMT’un hamile veya emziren diş hekimliği çalışanının amalgam dolgularının yapısını bozacak işleri (bunların çıkarılması dahil) yapmasını önermemektedir.