Diş Gıcırdatma (Bruksizm) Nedir?
Diş gıcırdatma yani bruksizm; genellikle uyku esnasında, alt dişlerin işlevsel olmayan bir şekilde üst dişlere sürtünmesi ve dişlerin sıkılması durumudur. Bu nedenle bruksizmi, uykuda diş gıcırdatma veya uykuda diş sıkma olarak tabir edebiliriz.
Halk arasında diş gıcırdatma olarak tanımlanan bruksizm, toplumumuzda sıkça görülür, ancak genellikle birey bu durumundan habersizdir.
Hastalar uykularında dişlerini istemsiz olarak sıkabilir veya gıcırdatabilirler. Bazı şiddetli diş sıkması olan hastalarda; hastalar sabah kalktıkları zaman, çene kaslarında yorgunluk hissedebilir ve çenede ağrı oluşmasından şikayet edebilirler. Hastalar bazen ağız açmada zorlukla karşılaşabilirler.
Bruksizm, karakterine göre diş sıkması, diş gıcırdatması şeklinde veya her ikisi birlikte görülecek şekilde olabilir.
Tedavi edilmediği durumlarda;
- Baş ağrısı
- Dişlerde aşınma
- Dişte kırık
- Dişte sallanma
- Çene kaslarına ağrı
- Dişte ağrı
- Hassasiyet
- Eklem hasarı oluşabilir.
Di̇ş Gıcırdatması Neden Olur?
Diş gıcırdatmada genellikle psikolojik faktörler etkendir:
- Anksiyete
- Gerginlik
- Stres
- Hayal kırıklığı
- Kızgınlık
- Pişmanlık
- Kıskançlık
- Obsesyon gibi sebeplerle birey diş gıcırdatabilir.
Bruksizmde kişinin kişilik yapısı da oldukça önemlidir. Agresif, hiperaktif, aceleci, titiz, rekabetçi kişilik tiplerinde bruksizm vakalarına daha sık rastlanır.
Çene ve diş yapısında, protez ya da dolgularda olan bozukluklar da diş gıcırdatmaya sebebiyet verebilir.
Yetersiz beslenme, alkol, kafein ve tütün kullanımı bruksizmin oluşma riskini artırabilir.
Bebek Ve Çocuklarda Di̇ş Gıcırdatma Görülür Mü?
Çocuklarda diş gıcırdatma genellikle süt dişleri çıkarken başlar ve 7 ile 11 yaş arasında artar. Süt dişlerinden kalıcı dişlere geçişin olduğu bu yaşlarda bruksizm normal kabul edilir.
Bu dönemde oluşan dişlerdeki aşınma, daimi dişlerin yerleşmesiyle ortadan kaybolur.
Çocuklarda bağırsak paraziti ya da diğer sistemik etkenler de diş gıcırdatmaya neden olabilir. Dikkat eksikliği olan çocuklarda bruksizmin, uyku bozukluğuna eşlik ettiği gözlenmiştir. Yapılan araştırmalara göre ilaç tedavisi gören hiperaktif çocuklarda, özellikle santral sinir sistemine etki eden psikostimülanlar, bruksizmin gelişmesinden ve ortaya çıkmasından sorumludur.
Di̇ş Gıcırdatma (Bruksi̇zm) Tedavi̇si̇ Nasıl Yapılır?
Splint (Gece Plağı)
Oklüzal splintler temporomandibular rahatsızlıkla karşılaşılan bir diş hekiminin ilk düşüneceği tedavi alternatifi olabilir. Uyurken diş gıcırdatan hastalara , sıkma sırasında dişlerde oluşan zararları engellemek için splint adı verdiğimiz şeffaf plastikten yapılmış gece plağı önermekteyiz. Bu hastanın dişlerini sıkmasını engellemez ama dişlerde sıkmaya bağlı oluşacak olan diş eti çekilmeleri, kemik erimeleri, kaslardaki ağrı gibi problemlerin önlenmesine veya azaltılmasına yardımcı olur. Gece uyurken kullanılan bu plak ile dişlerin korunması için önlem alınmış olunur. Splintler aşağıdaki amaçlarla başarılı olarak kullabılabilirler:- Dişleri aşınmaktan korumak
- Bruksizmi ve parafonksiyonları azaltmak ve bunlarla oluşan aşırı kuvvetleri dağıtmak
- Kas kaynaklı ağrıları tedavi etmek
- Eklem kaynaklı ağrıları tedavi etmek
- Çene ekleminin fonksiyonunu geliştirmek
Splintler Ne Zaman Kullanılmalı?
Gece, gündüz veya tüm gün olarak üç kullanım zamanı mevcuttur. Hekimler, hastanın durumuna göre üç kullanımı da tercih edebilirler. Hastaların büyük çoğunluğunda yalnızca gece kullanımı ile başarılı bir tedavi yapılabildiği gözlemlense de, klinik bulgular daha belirgin ise hastanın tedavinin başlangıcında gündüzleri de mümkün olduğunca kullanması istenebilir.Çene Eklemine Botoks Uygulaması
Bruksizm tedavisinde bir diğer yöntem ile hastalara botoks uygulaması yapılarak çiğneme kaslarının zayıflaması sağlanır. Sıkmanın gücünü azaltmak için çiğneme kaslarına uygulanan botoks işleminin 6 ayda bir tekrarlanması gerekir. Belli sıklıkta yapıldıktan sonra kasların gücü azaldığı için, diş sıkmanın oluşturduğu kuvvet azalır ve hastaların bruksizmi daha kolay tolere etmesi sağlanabilir. Botoks uygulaması sıkmayı engellemez, sıkmanın şiddetini azaltır.Diş Sıkması İçin Kas Gevşetici
Eğer hastada diş sıkma belirtilerinden dolayı oluşan, kaslarda ağrı var ise, o zaman kas gevşeticiler önerilebilir. Klinik şikayeti olmayan hastaya diş sıkması için kas gevşetici verilmesi doğru değildir.Çocuklarda Bruksizm Tedavisi Nasıl Yapılır?
Çocuklarda yapılan diş sıkma veya diş gıcırdatma tedavisinde; öncelikle diş gıcırdatmanın derecesi ve yoğunluğu hakkında ebeveynlerden bilgi alınır, daha sonra ağız içi muayene edilir.
Eğer dişlerde aşınmalar aşırı derecede ise, bu alanlar tedavi edilir. Dişlerin kapanış durumuna bakılır, eğer bozukluk varsa ufak aşındırmalarla kapanış bozukluğu giderilir. Bu işlemler sonrasında iyileşme görünmüyorsa, basit ağız içi apareyler yapılarak diş gıcırdatması düzeltilmeye çalışılır.
Di̇ş Gıcırdatma (Bruksi̇zm) İle İlgi̇li̇ Sıkça Sorulan Sorular
Diş Gıcırdatmak Hangi Hastalığın Belirtisidir?
Diş sıkma ve gıcırdatma bir hastalığın belirtisi değildir. Stres, psikolojik sorunlar, yorgunluk gibi durumlarda daha sık karşımıza çıkmaktadır.
Bruksizmin Belirtileri Nelerdir?
Diş sıkma ve gıcırdatma alışkanlığı olan hastaların dişlerinde aşınmalar olur. Çene kaslarında ağrı ve hassasiyet oluşur. Özellikle sabah, uykudan sonra çenelerde ağrı oluşması bu alışkanlığın bir belirtisidir.
Diş Gıcırdatma (Bruksizm) İçin Hangi Doktora Gidilir?
Diş gıcırdatma ve sıkma alışkanlığı olan hastaların bir diş hekimine müracaatı önemlidir. Eğer bruksizm çene ekleminde de sorunlara yol açmışsa, o zaman hastanın bir çene cerrahına gitmesi gerekir.
Uyurken Diş Gıcırdatma Nasıl Önlenir?
Uyurken diş sıkma veya diş gıcırdatma önlenemez. Önlenebilecek şey dişlerde oluşacak zararın önlenmesi veya engellenmesidir. Sıkmanın gücünün azaltılması için Botoks uygulanabilir. Dişleri korumak içinde gece plağı yapılabilir.
Diş Gıcırdatma Önleyici Aparat Nerede Satılır?
Diş sıkma ve gıcırdatma alışkanlığı önleyici aparat diş hekimleri tarafından hastaya özel hazırlanır. Bu plak için hastadan ölçü alınır ve hastaya özel olarak yapılır. Sıkmada kullanılan aparatlar veya plaklar sert olmalıdır.
Bruksizm Aparatı, Gece Plağı Kullananlar Nelere Dikkat Etmelidir?
Bruksizm aparatı, gece plağı kullananlar bu plaklarını sabah çıkardıklarında fırça ile güzelce yıkamalı ve temiz bir kap içerisinde saklamalıdırlar. Aşınmış plaklar yenisi ile değiştirilmelidir.
Bruksizm İlaçları Nelerdir?
Bruksizmi tedavi eden bir ilaç yoktur. Psikolojik sıkıntıları olan hastaların antidepresan kullanmaları sonrasında bu alışkanlıklarının azalabildiği görülmüştür. Ama hiç bir ilaç bu alışkanlığı tedavi etmez. Çiğneme kaslarına botoks uygulaması sıkmanın şiddetini azaltabilir
Diş Gıcırdatmasının (Bruksizm) Kesin Çözüm Yolu Var Mıdır?
Maalesef diş gıcırdatmasının (Bruksizm) kesin çözüm yolu yoktur.
Diş Gıcırdatma Tedavi Fiyatları Ne Kadardır?
Bruksizmin tedavi fiyatının belirlenebilmesi için hastanın ağız ve diş muayenesinin yapılması gerekir. Tedavi fiyatları özellikle tedavinin uygulandığı kliniğe, doktor tecrübesine ve hastanın ihtiyacına göre değişiklik göstermektedir.
Ağız ve diş tedavinizin doğru yapılabilmesi için uzman ve tecrübeli hekimlere başvurmanız son derece önemlidir.